67

“Ижтимоий фикр. Инсон ҳуқуқлари” — илмий журналининг 2025 йил 1 - сони нашрдан чиқди. Журналнинг мазкур сонида чоп этилган материаллар Ўзбекистондаги ижтимоий жараёнлар, инсон ҳуқуқлари ва инклюзив тараққиёт нуқтаи назаридан илмий таҳлилини тақдим этади. Чоп этилган мақолалар жамиятда кечаётган трансформация жараёнларини эмпирик маълумотлар, социологик тадқиқотлар ва замонавий илмий ёндашувлар асосида очиб беради. Улар давлат сиёсатининг ижтимоий қабул қилиниши, фуқаро жамияти субъектларининг фаоллашуви ва ижтимоий адолатнинг таъминланиши каби масалаларни қамраб олади. Мазкур журналда Ўзбекистоннинг профессор-олимлари, тадқиқотчи-изланувчилар ҳамда соҳа мутахассислари илмий мақолалари нашр этилган.

Жумладан, “Ижтимоий фикр” республика жамоатчилик фикрини ўрганиш маркази директори Нигина Раҳимованинг “2024 yilning muhim voqealari jamoatchilik fikri so‘rovlarining diqqat markazida” (“Ijtimoiy fikr” RJFO‘M faoliyatining 2024 yildagi asosiy natijalari asosida) деб номланган илмий мақоласи — мамлакатдаги ижтимоий динамикани жамоатчилик фикри орқали кузатиш имконини берадиган методологик таҳлил намунаси ҳисобланади. Муаллиф социологик сўров натижаларига таяниб, фуқароларнинг давлат сиёсатини қандай баҳолаётганини, асосий ижтимоий институтларга бўлган ишонч даражасини ва келажак истиқболига нисбатан интизомий ва рационал муносабатини очиб беради. Мақолада жамоатчилик фикри давлат бошқаруви ва фуқаролик жамияти ўртасидаги мулоқот механизми сифатида илмий асосланган. Бу эса жамиятнинг сиёсий субъект сифатида шаклланаётганини кўрсатади.

Шунингдек, Шухрат Турдикуловнинг “Ёшлар фуқаролик жамиятининг коррупцияга қарши ҳаракатлантирувчи кучидир” мавзусидаги илмий  таҳлили — коррупцияга қарши курашда ёш авлоднинг иштирокини янги услубий ва концептуал нуқтаи назардан ёритишга ҳаракат қилган. Муаллиф ёшларнинг ахлоқий, ҳуқуқий ва институционал фаоллигини миллий стратегия доирасида таҳлил қилади. Ёшларнинг медиа-саводхонлиги, рақамли ташаббуслар ва жамоатчилик назоратига жалб этилиши давлатнинг очиқлик ва жавобгарлик сиёсатини мустаҳкамловчи омил сифатида баҳоланади. Бу ёндашув коррупцияга қарши иммунитетни шакллантиришда ёшлар ролининг юқори ўринда эканини илмий жиҳатдан асослайди. Мақолада муаллиф ёшларнинг ижтимоий капиталини фуқаро масъулияти билан боғлайди. Шу билан бирга мақолада бугунги кунда Республикамизда коррупцияга қарши курашиш бўйича олиб борилаётган ислоҳотлар, чиқарилган қонунлар ҳамда Президентимизнинг фармонлари ва қарорларининг мазмун моҳияти, ёшларнинг ҳуқуқий маданиятини ва коррупцияга қарши муросасиз муносабатини юксалтириш ишлари, коррупцияга қарши курашиш борасида олиб борилаётган тадбирлар кенг таҳлил этилган.

Зарина Узакованинг “Рақамли инклюзия ва ногиронлиги бор шахслар учун имкониятлар” мавзусидаги тадқиқоти — рақамли технологияларнинг ижтимоий тенгликни таъминлашдаги ролига бағишланган. Муаллиф рақамли инклюзияни инсон ҳуқуқларининг ажралмас қисми сифатида кўриб чиқади ва ногиронлиги бор шахсларнинг рақамли муҳитдаги иштироки учун зарур бўлган норматив, инфратузилмавий ва платформавий шароитларни атрофлича таҳлил қилишга ҳаракат қилган. Мақолада “рақамли ижтимоий капитал” тушунчаси илмий муомалага олиб кирилади ва унинг фуқароларнинг тўлиқ ҳуқуқли иштирокини таъминлашдаги аҳамияти асослаб берилади. З. Узакова ушбу жараёнда давлат сиёсатининг ролини, инклюзив ёндашувнинг институционал даражада шаклланиши ва рақамли ҳуқуқларни тарғиб этиш механизмларини таҳлил қилади.

Журналда социология, тарих, иқтисод ҳуқуқ йўналишидаги тадқиқотчиларнинг  мақолалар ўрин олган бўлиб уларнинг барчаси инсон ҳуқуқларини таъминлаш, жамиятдаги фаол фуқаро позициясини рағбатлантириш ва замонавий рақамли муҳитда инклюзив сиёсатни амалга ошириш ижтимоий барқарорлик, экологик маданият ва халқаро жараёнларнинг замонавий талқинини ўзида мужассам этади. Ҳар бир мақола ижтимоий онг ва фикр шаклланишининг долзарб қирраларини ёритади.