07.01.2021

358

МАМЛАКАТ ПРЕЗИДЕНТИ Ш.М.МИРЗИЁЕВНИНГ ОЛИЙ МАЖЛИСГА МУРОЖААТНОМАСИДАН 21 ТА ТАШАББУС

ТАКЛИФЛАР

ДОЛЗАРБЛИГИ

ИҚТИСОДИЁТ

1.

     2021 йил 1 мартдан бошлаб аҳолининг минимал истеъмол харажатлари миқдори эълон қилинади.

     Ҳукумат ижтимоий кафолатларни тизимлаштиради ва ушбу кафолатларни босқичма-босқич минимал стандартлар даражасида таъминлаш бўйича чора-тадбирлар дастурини ишлаб чиқади. 

 

 Аввалроқ, илк бора аҳолининг маълум бир қисми ўртасида қашшоқлик мавжудлиги тан олинган ва уни камайтириш бўйича кенг кўламли ишлар бошланган.     Ушбу босқичда аҳолининг минимал истеъмол харажатлари ишлаб чиқилмагунча камбағаллар тоифасини аниқ белгилаш мумкин эмас.

    Бундан ташқари, аҳолининг минимал истеъмол харажатлари тўғрисида эълон қилиниши ҳам Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 39-моддаси тўлиқ бажарилишини таъминлашга хизмат қилади.

2.

Кейинги йилда Навоий кон-металлургия комбинати, "Ўзбекнефтгаз", "Ўзбекгидроэнерго", "Ўзавтосаноат" халқаро молия бозорига чиқиш ва ҳукумат кафолатисиз маблағ йиғиш имкониятига эга бўлади.

 Жорий йилда Миллий банк ва Ипотека банки еврооблигацияларни чиқаришга муваффақ бўлишди.Кейинги ўринда давлат корхоналари жойлашган. Аммо еврооблигацияларни чиқариш учун мазкур корхоналар халқаро рейтингни олиши керак.Рейтинг олиш жараёнида корхоналар фаолияти ва уларнинг бозори ўрганилади. Уларда мавжуд бўлган муаммолар рейтинг агентликлари томонидан ҳисобга олинади. Бу давлат компанияларидан янада самарали ва ошкора ишлашни талаб қилади.

3.

 "Саноатқурилишбанк", "Асака банк", "Ипотека банк", "Алоқа банк", "Турон банк" ва "Қишлоқ қурилиш банк"ни хусусийлаштиришга тайёргарлик кўрамиз. Камида битта йирик банкдаги давлат улуши тўлиқ стратегик инвесторларга сотилади.     Шу муносабат билан Европанинг етакчи банклари билан музокаралар олиб борилмоқда. Давлат банкларининг йирик стратегик инвесторларга сотилиши, авваламбор, уларнинг бошқарув тизимини, иш услубларини ва молиявий бошқарувини такомиллаштиришга имкон беради.   Европа банкларининг ушбу давлат банкларига бўлган қизиқиши келаси йил мамлакат молия бозорида жиддий ўзгаришлар юз беришидан далолат беради.

4.

Келгуси йилда "Фарғона азот" заводи ва "Деҳқонобод калий"  заводи, "Кока-кола ичимлиги" корхонаси, "Билдирсой" ва "Чорвоқ" оромгоҳлари, "Ичан қалъа" ва "Ҳайат Реженси" меҳмонхоналари, "Пойтахт" бизнес мажмуаси, Алкоголь, Ёғ-мой каби тармоқлардаги  83 та йирик корхонанинг давлат улуши ким ошди савдосига қўйилади.   

Умуман олганда, яқин икки йил ичида давлат улуши бўлган корхоналар сони камида 3 баробар камаяди.

 Структуравий ислоҳотларнинг яна бир йўналиши - бу давлатнинг иқтисодиётдаги иштирокини камайтиришдир.    Албатта, бундай активлар очиқ ва самарали сотилиши керак.    Президент таъкидлаганидек, халқаро молиявий ва ҳуқуқий маслаҳатчилар жалб қилинади.

     Хусусийлаштиришнинг асосий мақсади бюджет даромадларини кўпайтириш эмас, балки бозорда рақобатни кенгайтириш ва бошқарувни такомиллаштиришдир.

5.

 2021 йилда электр энергияси улгуржи бозорини шакллантириш бошланади.     Табиий газни етказиб беришдаги монополия ҳам бекор қилинади, бунда ишлаб чиқарувчилар ва импортёрларга биржа орқали табиий газни сотиш, улгуржи истеъмолчилар эса газни биржа орқали сотиб олиш ҳуқуқига эга бўладилар.

     Суюлтирилган газ бозорида хусусий сектор иштирокини кенгайтириш мақсадида импорт божлари бекор қилинади. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кейинги йилнинг 1 мартидан бошлаб кумушни биржа орқали ишлаб чиқарувчиларга бепул сотиш тартиби ўрнатилади.

 Ҳозирги вақтда электр энергияси ва табиий газ бозорларида давлат ишлаб чиқарувчилари билан бир қаторда хусусий ишлаб чиқарувчилар пайдо бўлди ва уларнинг сони кўпаймоқда.Ҳозирда фақат Миллий электр тармоқлари ва "Ўзтрансгаз" ишлаб чиқарувчилардан электр энергияси ва табиий газ сотиб олиш ҳуқуқига эга.      Шу билан бирга, ушбу бозорларга тадбиркорларни жалб қилиш ва уларга ушбу маҳсулотларни импорт қилиш ёки мамлакатга ишлаб чиқариш орқали эркин сотиш имкониятларини яратиш керак.    Шундагина биз энергия танқислиги муаммосини тезда ҳал қила оламиз.

Бу ушбу ташаббуснинг юксак аҳамиятини тушунтиради.    

Айни пайтда мамлакатда кумуш ишлаб чиқарадиган иккита корхона: Навоий кон-металлургия комбинати ва Олмалиқ кон-металлургия комбинати.      Бироқ, корхоналар кумуш маҳсулотларини фақат Марказий банкка ва жаҳон нархларида сотишга мажбур.

     Ушбу соҳадаги либераллаштириш, бир томондан, мамлакатимизда кумуш маҳсулотларини ишлаб чиқариш бозорини ривожлантиришга ҳисса қўшса, иккинчи томондан, ушбу икки корхонани ўзгартириш йўлида муҳим қадам бўлиб хизмат қилади.

6.

Банклараро валюта бозори онлайн платформага ўтказилади, бу эса тадбиркорларга тўғридан-тўғри банкдан валюта сотиб олиш имкониятини беради.

 Ҳозирги вақтда кўплаб корхоналар чет эл валютасини сотиб олиш учун банкка ариза юборишга мажбур бўлмоқдалар ва банк ушбу ариза асосида биржага кириши шарт.    Ушбу ташаббус туфайли тадбиркорлар жисмоний шахслар каби валютани тўғридан-тўғри банкдан сотиб олишлари мумкин.

    Натижада, тадбиркорлар валютани ҳозирги 4 кун ўрнига ярим соат ичида сотиб олишлари мумкин бўлади.

7.

Молия бозорида рақобатни кучайтириш мақсадида Марказий банк 1 февралга қадар банкдан ташқари кредит ташкилотлари тўғрисида қонун лойиҳасини киритади.

Банк бўлмаган кредит ташкилотлари фаолиятининг кенгайиши молия бозорида рақобатни янада кучайтиришнинг муҳим йўналиши ҳисобланади.

8.

 Ислом молиявий хизматларни жорий этиш учун Ислом тараққиёт банки ва халқаро молия ташкилотлари мутахассислари жалб қилинади.

Бунинг учун мамлакатимизда қонуний асос йўқ.

9.

     Бизнес Омбудсманга давлат органлари раҳбарлари ва мансабдор шахсларни тадбиркорларнинг мулкий ҳуқуқларини бузганлик учун маъмурий жавобгарликка тортиш ваколати берилади.

Мулк дахлсизлигини таъминлаш тадбиркорликни ривожлантиришнинг асосий шарти бўлиб, давлат органларининг маъмурий жавобгарлигини бериш ҳуқуқининг Бизнес Омбудсманга топширилиши бу борадаги энг муҳим қадамлардан бири ҳисобланади.

10.

    Туризм, транспорт ва умумий овқатланиш соҳаларига бериладиган имтиёзлар келаси йил охиригача узайтирилади.      Жорий йил охиригача тугайдиган 400 миллиард сўмлик ер ва мол-мулк учун солиқларни тўлаш муддати яна бир йилга қолдирилади. Ушбу имкониятдан 20 минг тадбиркор фойдаланиш имкониятига эга бўлади.      Пандемиянинг дастлабки кунларида кўплаб тадбиркорларга молиявий ва бошқа турдаги ёрдам кўрсатилди.    Албатта, пандемия давом этмоқда, шунинг учун баъзи соҳаларда тадбиркорларни қўллаб-қувватлашни кенгайтириш керак бўлади.

11.

   Таъмирга муҳтож ва авария ҳолатида бўлган 5000 дан ортиқ кўприкларни тиклаш бўйича дастур қабул қилинади. Ушбу иш учун 2021 йилда 400 миллиард сўм ажратилади.

   Айни пайтда мамлакатда 14 мингдан ортиқ кўприк мавжуд бўлиб, уларнинг аксарияти таъмирга муҳтож. Ушбу йўналишда алоҳида дастурнинг қабул қилиниши жамоатчиликни ташвишга солаётган ушбу масалани ҳал қилишга ёрдам беради.

Ижтимоий соҳа

12.

Бюджетдан ҳудудлардаги хусусий мактаблар фаолиятини рағбатлантириш учун субсидиялар ажратилади.

 Бу хусусий мактаблар учун имтиёзлар беради, ҳудди хусусий болалар боғчалари сонининг кўпайиши рағбатлантирилгандек.

Ҳозирда атиги 146 та хусусий мактаб мавжуд.

13.

    Рақобатбардош миллий кадрларни тайёрлаш учун Тошкентда энг илғор стандартларга жавоб берадиган янги университет ташкил этилади.

 

14.

"Эл-юрт умиди" жамғармаси орқали етакчи хорижий университетларнинг магистратура ва докторантураларига ўқишга юборилган ёшлар сони келгуси йилда беш баравар кўпаяди; биринчи мартта 100 нафар ўғил-қиз чет эл бакалавриатига ўқишга юборилади.

Шу туфайли кўпроқ ёшлар "Эл-юрт умиди" жамғармаси орқали чет элда таълим олиш имкониятига эга бўладилар.

15.

Хусусий университетлар орасида талабга жавоб берадиган мутахассисларни тайёрлаш учун буюртма бериш тизими жорий этилади.

 Сўнгги пайтларда хусусий олий ўқув юртлари сони кўпаймоқда.   Бундай хусусий университетларнинг сонини кўпайтириш бўйича ҳукумат буюртмаларининг тақдим этилиши бозордаги рақобатни янада ривожлантиради ва шу билан таълим сифатини оширади.

16.

        30 та етакчи олийгоҳлар мустақил равишда ўқув дастурларини ишлаб чиқиш, қабул квоталарини ўзи белгилаш ва молиявий масалаларни ҳал қилиш ҳуқуқига эга бўлади.

 

17.

           Доцент ва профессор илмий унвонларини, фалсафа ва фан доктори илмий даражаларини бериш ваколати нуфузли олийгоҳларнинг илмий кенгашларига ўтказилади. 

Бундай имкониятларни олий ўқув юртларига бериш уларнинг илмий фаолиятини кучайтиришга имкон беради.

ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ

18.

 Қонунчилик палатасидаги нодавлат нотижорат ташкилотларининг доимий вакили институти жорий этилади.

    У қуйи палата мажлисларида қатнашиш, қабул қилинган қонунларга самарали жамоатчилик назорати ва ижтимоий шериклик масалаларини киритиш бўйича таклифлар киритиш ваколатига эга бўлади.

 Амалдаги қонунчиликка мувофиқ фуқаролар ва нодавлат нотижорат ташкилотлари қонун лойиҳаларини ишлаб чиқишда иштирок этиш ҳуқуқига эга.    Бироқ, бугунги кунда уларнинг ушбу жараёнларда иштирок этиш масалалари шаффоф тарзда ҳал қилинмаяпти, қонун лойиҳаларини ишлаб чиқиш учун тузилаётган ишчи гуруҳлар тўғрисида жамоатчиликни хабардор қилиш тизими мавжуд эмас. Қонунларни тайёрлаш жуда масъулиятли жараёндир. Кенг жамоатчилик иштирокини таъминлаш қонун лойиҳалари сифати ва самарадорлигининг муҳим кафолати ҳисобланади.    Қонун лойиҳасининг ҳар бир нормаси, аввало, инсон манфаатларини ҳимоя қилиши керак.    Бунинг учун ушбу жараёнда фуқаролик жамияти институтлари ва мутахассисларининг бевосита иштирокини таъминлаш зарур.

    Бундай қонунлар "халқ фильтри" дан ўтади ва амалда фуқароларимиз ҳаётига ижобий таъсир кўрсатади.

СУД-ҲУҚУҚИЙ СОҲА

19.

Халқаро стандартлар асосида 25 та манзил-колониялар босқичма-босқич бекор қилинади.

 Мамлакатимизда инсон ҳуқуқларини таъминлашнинг асосий йўналишларидан бири бу пенитенциар тизимда инсонпарварлик тамойилини кенгроқ татбиқ этишдир.     Шу сабабли, ушбу соҳадаги амалиётимиз ва қонунчилигимизни инсонпарварлик тамойиллари билан янада уйғунлаштириш инсон ҳуқуқлари соҳасидаги Миллий стратегияни изчил амалга оширишда муҳим рол ўйнайди ва шу билан инсон ҳуқуқлари рейтингида мамлакатимизнинг мавқеини мустаҳкамлайди.

   6 минг маҳкум маҳалла назорати остида бўлган ҳолда, оилада яшаш ва болаларни тарбиялаш имкониятига эга бўлади.

 

20.

Енгил жазо ва муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш тўғрисида ариза бериш ваколати ижро органларидан янги ташкил этилган инсонпарварлик комиссияларига  ўтказилади. 

 Бугунги кунда ички ишлар идораларининг ушбу масала бўйича фаолиятида очиқлик ва ошкоралик мавжуд эмас. Шунингдек, ушбу органлар ушбу муаммони ҳал қилишдан манфаатдор эмаслар.

   Ушбу ваколатларнинг инсонпарварлик комиссияга топширилиши ушбу соҳада очиқлик ва шаффофликни ҳамда адолат тамойилининг амалда бажарилишини таъминлайди.

 

21.

 Ўзбекистон фуқаролиги мамлакатимизга 2005 йилгача келган, доимий равишда яшовчи фуқаролиги бўлмаган шахсларга тўғридан-тўғри берилади.

   Мамлакатда 15 йил давомида доимий яшаган фуқаролиги бўлмаган шахсларни тўғридан-тўғри Ўзбекистон фуқароси сифатида тан олиш тартиби жорий этилади

Мамлакатимизга 1995 йилгача кўчиб келганларга автоматик равишда Ўзбекистон Республикаси фуқаролигини бериш амалиётини жорий этиш натижасида 50 мингдан ортиқ киши фуқароликка қабул қилинди. Фуқаролик соҳасидаги ислоҳотларнинг мантиқий давоми сифатида амалга оширилаётган ушбу ўзгаришлар натижасида мамлакатимизда доимий яшовчи яна 20 минг киши Ўзбекистон фуқароси бўлиш имкониятига эга бўлади